Chứng khoán không chỉ là kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế, mà còn giữ vai trò đặc biệt trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia (“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”). Trong bối cảnh Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển từ Chính phủ điện tử sang Chính phủ số toàn diện, thị trường chứng khoán vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa là động lực thúc đẩy cho quá trình này.

1. Chứng khoán – Bộ phận trọng yếu của tài chính số

Thị trường chứng khoán nằm trong trụ cột tài chính số, cùng với ngân hàng và bảo hiểm.

– Mọi hoạt động từ niêm yết, giao dịch, công bố thông tin, giám sát thị trường đều dựa trên nền tảng công nghệ.

– Sự phổ biến của giao dịch trực tuyến, thanh toán không tiền mặt, định danh điện tử (eKYC), chữ ký số đã đưa chứng khoán trở thành một trong những ngành đi đầu về số hóa tại Việt Nam.

—> Ví dụ: Chỉ trong vòng vài phút, một nhà đầu tư mới có thể mở tài khoản chứng khoán, xác thực danh tính qua eKYC, nạp tiền qua ví điện tử và bắt đầu giao dịch trên ứng dụng di động – điều gần như không thể xảy ra nếu thiếu nền tảng số.

2. Tác động hai chiều với Chính phủ số

– Từ Chính phủ số tới chứng khoán

+ Hệ thống dữ liệu quốc gia giúp chuẩn hóa công bố thông tin doanh nghiệp.

+ Dịch vụ công trực tuyến toàn trình hỗ trợ quá trình cấp phép, quản lý niêm yết nhanh gọn, minh bạch.

+ Nhà đầu tư tiếp cận dữ liệu dễ dàng và công bằng hơn, tăng niềm tin vào thị trường.

– Từ chứng khoán tới Chính phủ số

+ Thị trường chứng khoán huy động nguồn vốn khổng lồ cho các doanh nghiệp công nghệ, viễn thông, hạ tầng số.

+ Yêu cầu công khai – minh bạch – giám sát chặt chẽ trong hoạt động chứng khoán buộc Chính phủ phải cải tiến hệ thống quản lý theo hướng số hóa, liên thông dữ liệu.

—> Ví dụ: Khi một công ty công nghệ muốn IPO, họ phải công bố minh bạch báo cáo tài chính điện tử, tuân thủ quy trình giám sát trên hệ thống số. Chính điều này thúc đẩy Chính phủ hoàn thiện khung pháp lý và công nghệ quản lý thị trường.

3. Kênh huy động vốn cho nền kinh tế số

Trong giai đoạn tới, hàng loạt doanh nghiệp trong lĩnh vực AI, dữ liệu lớn, viễn thông, công nghệ tài chính sẽ tìm đến sàn chứng khoán để gọi vốn.

– Thị trường chứng khoán trở thành “bàn đạp vốn” cho chiến lược chuyển đổi số quốc gia.

– Việc huy động vốn qua phát hành cổ phiếu giúp doanh nghiệp có được nguồn tài chính dài hạn, chi phí thấp hơn so với vốn vay ngân hàng, đồng thời nâng cao uy tín và minh bạch.

Ví dụ: Một công ty công nghệ tại Việt Nam muốn triển khai nền tảng dữ liệu quốc gia có thể huy động hàng nghìn tỷ đồng qua niêm yết chứng khoán thay vì chỉ dựa vào vốn vay ngân hàng.

===> Trường hợp thực tế – HPG (Hòa Phát): Là doanh nghiệp sản xuất thép lớn nhất Việt Nam, HPG đã nhiều lần tận dụng thị trường chứng khoán để huy động vốn phục vụ các dự án công nghệ cao và quy mô lớn như Dung Quất 1, Dung Quất 2. Nhờ niêm yết và có thanh khoản cao, HPG dễ dàng thu hút vốn từ cả nhà đầu tư trong nước lẫn quốc tế. Đây là minh chứng rõ ràng rằng những doanh nghiệp đầu ngành hoàn toàn có thể dựa vào thị trường chứng khoán để mở rộng quy mô và hiện đại hóa công nghệ – một logic tương tự sẽ diễn ra với các doanh nghiệp công nghệ số trong tương lai.

4. Hướng đi trong tương lai

Trong tương lai, ngành chứng khoán Việt Nam sẽ phát triển mạnh mẽ nhờ: quy mô vốn hóa lớn, ứng dụng công nghệ số, đa dạng hóa sản phẩm, trải nghiệm người dùng số hóa và minh bạch hóa thông tin.

Điển hình là Công ty Chứng khoán Kafi:

+ Tăng vốn lên 7.500 tỷ đồng, mở rộng quy mô hoạt động, tạo “dư địa” để đầu tư công nghệ.

+ Tăng trưởng mạnh mẽ mảng cho vay ký quỹ và tự doanh, đưa lợi nhuận lên mức kỷ lục.

+ Ra mắt sản phẩm mới như trái phiếu giao dịch trực tuyến, mở rộng danh mục đầu tư cho khách hàng.

+ Chính sách ưu đãi hấp dẫn: miễn phí giao dịch trong 30 ngày cho nhà đầu tư mới, lãi suất margin chỉ từ 6,5%/năm – một trong những mức thấp nhất thị trường.

—> Những bước đi này chứng minh rằng Kafi đang xây dựng một hệ sinh thái tài chính số: hỗ trợ nhà đầu tư cá nhân, tận dụng hạ tầng công nghệ để mở rộng tiếp cận, đồng thời đáp ứng yêu cầu công khai – kết nối – hiệu quả của Chính phủ số.

Nếu nhiều công ty chứng khoán khác cũng đi theo mô hình tương tự (vốn mạnh, công nghệ cao, chi phí thấp, trải nghiệm số hóa, minh bạch niêm yết), thị trường chứng khoán Việt Nam hoàn toàn có thể “nhảy cóc” so với các quốc gia đi trước.

Kết luận

Ngành chứng khoán không chỉ là tấm gương phản chiếu sức khỏe kinh tế, mà còn là hạt nhân của tài chính số, vừa hỗ trợ, vừa thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của Việt Nam.

Trong kỷ nguyên mới, sự phát triển bền vững của chứng khoán sẽ đi đôi với sự thành công của Chính phủ số và nền kinh tế số, mở ra một giai đoạn mới: minh bạch hơn, nhanh hơn, và hội nhập sâu hơn với thế giới.